Sporla ilgilenen kişiler ya da aktif yaşam tarzına sahip olanlar için kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları oldukça sık karşılaşılan sorunlar arasındadır. Diz, omuz ve kalça çevresinde gelişen problemler hem günlük yaşamı hem de sportif performansı olumsuz yönde etkileyebilir. Bu noktada özellikle menisküs yırtığı, omuz sıkışma sendromu ve piriformis sendromu öne çıkan sağlık sorunlarıdır. Her biri farklı mekanizmalarla ortaya çıkmasına rağmen doğru tanı ve tedavi yaklaşımları ile kişinin yaşam kalitesi yeniden yükseltilebilir.
menisküs yırtığı
Diz eklemi, vücudun en karmaşık ve en çok yük taşıyan eklemlerinden biridir. Bu eklemde yer alan menisküs yapıları, kıkırdak benzeri bir dokuya sahiptir ve dizin hem sabitliğini hem de şok emilimini sağlar. Sporcular ya da aktif bireylerde dizin ani dönmesi, ters hareketler ya da doğrudan darbeler menisküs yırtığına yol açabilir. Özellikle futbol, basketbol gibi pivot hareketlerin yoğun olduğu sporlarda bu tür yaralanmalar sık görülür. menisküs yırtığı genellikle ani bir ağrı ile başlar ve kişi dizinden klik sesi duyabilir. Yırtığın boyutuna göre hareket kısıtlılığı, dizde kilitlenme hissi ve şişlik gibi belirtiler de ortaya çıkar.
Diz yapısının karmaşıklığı nedeniyle menisküs yaralanmalarının doğru şekilde tanımlanması önemlidir. Çoğu zaman manyetik rezonans görüntüleme (MR) ile kesin tanı konur. Hafif yırtıklarda istirahat, buz uygulaması, fizyoterapi ve kas güçlendirme egzersizleri yeterli olabilir. Ancak ileri derecede yırtıklarda artroskopik cerrahi yöntemlerine başvurmak gerekebilir. Burada amaç yırtılan kısmı dikmek ya da gerekirse çıkararak diz eklemini yeniden işlevsel hale getirmektir.
omuz sıkışma sendromu
Üst ekstremitenin en hareketli eklemi olan omuz, geniş hareket açıklığı sayesinde günlük yaşamda büyük kolaylık sağlar. Ancak bu geniş hareket alanı, omuzun bazı sorunlara daha yatkın hale gelmesine de neden olur. Bunlardan en sık rastlananlarından biri omuz sıkışma sendromu olarak bilinir. Bu rahatsızlıkta omuz eklemi çevresinde bulunan kas ve tendonların, kemik yapı arasına sıkışması sonucu ağrı ve hareket kısıtlılığı meydana gelir.
Omuz sıkışma sendromu özellikle kolun baş üstüne kaldırıldığı aktivitelerde kendini gösterir. Boya yapmak, yüzmek, tenis oynamak ya da sürekli baş üstü hareketleri gerektiren işler bu sendromun tetikleyicisi olabilir. Belirtiler genellikle omuzda yanıcı bir ağrı, gece ağrıları ve kolda güçsüzlük şeklinde ortaya çıkar. Kişi zamanla basit günlük işlerde bile zorlanmaya başlar.
piriformis sendromu
Kalça bölgesinde yer alan piriformis kası, küçük ancak fonksiyon açısından oldukça önemli bir kastır. Bu kas, kalçadan bacağa doğru uzanan siyatik sinirin hemen üzerinden geçer. Kimi zaman bu kasın gerilmesi ya da spazmı siniri sıkıştırarak ağrılı bir tabloya neden olur. İşte bu duruma piriformis sendromu denir.
Piriformis sendromu çoğunlukla bel fıtığı ile karıştırılır çünkü belirtiler benzerdir. Kalça bölgesinde başlayan ağrı, uyluk arkasına ve bacak boyunca aşağıya yayılabilir. Uzun süre oturmak, merdiven çıkmak ya da koşmak gibi aktiviteler ağrıyı şiddetlendirebilir. Bazı hastalarda uyuşma, karıncalanma ve bacakta güçsüzlük de görülebilir.
Tanı sürecinde öncelikle bel fıtığı gibi diğer olasılıkların dışlanması gerekir. Bunun için klinik muayene, detaylı öykü ve gerekirse görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kesin tanı koymak çoğu zaman zordur çünkü piriformis sendromu daha çok dışlama yöntemiyle belirlenir.
